Halep Gezi Rehberi 2025

Halep (Arapça: حلب, Halab), Ortadoğu’nun kadim kentlerinden biri olarak binlerce yıllık bir tarihe sahip, Suriye’nin kuzeyinde yer alan önemli bir kültür, ticaret ve medeniyet merkezidir. Tarihi İpek Yolu’nun kritik bir durağı olan Halep, asırlardır baharatların, ipeklerin, kumaşların, değerli taşların ve sanatsal ürünlerin dolaştığı bir geçiş noktası olarak ün salmıştır. Suriye’nin iç savaştan önceki en büyük şehri olan Halep, zengin kültürel mirası, görkemli tarihi yapıları, labirenti andıran çarşıları, etkileyici mutfağı ve insanlarının sıcak misafirperverliği ile tanınırdı. Ne yazık ki 2011’de başlayan Suriye İç Savaşı, Halep’i en çok etkilenen şehirlerden biri haline getirdi ve kentin büyük bir bölümü çatışmalar, bombardımanlar ve yıkımla anılır hale geldi.

Günümüzde Halep, yavaş da olsa bir toparlanma sürecine girmeye çalışıyor. Savaşın izleri henüz silinmese de, şehirde yeniden hayat belirtileri, onarım çalışmaları, sınırlı ölçüde de olsa turistik faaliyetler görülmeye başlandı. Ancak Halep’e seyahat etmek, bugünün koşullarında son derece dikkat, araştırma ve hassasiyet gerektiren bir iştir.

Bu kapsamlı gezi rehberi, Halep’in tarihi dokusunu, kültürel zenginliğini ve önemli mekânlarını tanıtmanın yanı sıra, Türkiye’den Halep’e nasıl gidilebileceği, güncel güvenlik durumunun nasıl değerlendirilebileceği, konaklama, ulaşım, vize işlemleri ve şehirde nelere dikkat edilmesi gerektiği konularında detaylı bilgiler sunmayı amaçlıyor. Yaklaşık 2000 kelimelik bu rehber, Suriye’nin zor bir dönemden geçmekte olan kadim kentini ziyaret etmeyi düşünen gezginler için bir başvuru niteliği taşıyor.

Tarihî Arka Plan: Medeniyetlerin Kesişim Noktası

Halep, insanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilir. Bazı buluntular MÖ 3. binyıla kadar uzanan bir yerleşimi işaret etmektedir. Tarih boyunca Hititler, Asurlular, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Emeviler, Abbâsîler, Selçuklular, Eyyûbîler, Memlûkler ve Osmanlılar gibi pek çok büyük uygarlık ve imparatorluğun egemenliği altına girmiştir. Bu zengin tarihi miras, kentin mimarisinden mutfağına, dilsel çeşitliliğinden geleneklerine kadar her alanda kendini hissettirir.

Orta Çağ boyunca İslam dünyasının önemli bir kültür ve ticaret merkezi olan Halep, özellikle Osmanlı döneminde bu önemini arttırmıştır. İpek Yolu’nun stratejik bir noktası olması nedeniyle şehir, zengin bir tüccar sınıfının, mimari eserlerin, hanların, bedestenlerin ve medreselerin inşasına sahne olmuştur. Halep Kalesi (Citadel of Aleppo), şehrin siluetini asırlarca domine eden ve görkemiyle nefes kesen bir yapıdır. Eski Şehir bölgesi, Arap-İslam mimarisinin zirvesini yansıtan camiler, medreseler, konaklar, hamamlar ve sayısız tarihi eseri bir araya getirir.

Suriye İç Savaşı ve Halep Üzerindeki Etkileri

2011’de başlayan Suriye İç Savaşı, Halep’i maalesef ön cephedeki savaş alanlarından biri haline getirdi. 2012’den itibaren şehir ciddi çatışmalara ve kuşatmalara sahne oldu. Doğu Halep yıllar boyunca silahlı gruplar ve hükümet güçleri arasında el değiştirdi, sivil halk ise büyük acılar çekti, göç etmek zorunda kaldı veya hayatını kaybetti. Şehirdeki tarihi yapılar, çarşılar, camiler ve kiliseler ağır tahribata uğradı. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Eski Şehir’in büyük bölümü hasar gördü.

Savaşın şiddeti 2016 sonrası dönemde kısmen azalsa da, Halep bugün hâlâ savaşın izlerini barındıran bir kent. Kentte yeniden inşa çalışmaları, bazı bölgelerde güvenlik önlemlerinin artırılması ve temel altyapının onarılması devam ediyor. Ancak ekonomik sıkıntılar, işsizlik, elektrik ve su kesintileri, altyapı eksiklikleri, uluslararası yaptırımlar ve siyasi belirsizlikler gibi sorunlar Halep’i tam anlamıyla bir turistik merkez hâline dönüştürmekten henüz uzak.

Yine de son dönemde yavaş yavaş kente dönmeye başlayan yerel halk, açılan bazı iş yerleri, onarılan hanlar ve sınırlı sayıda da olsa turistik ziyaretler, kentin bir gün yeniden eski ihtişamına dönebileceğine dair umutları canlı tutuyor.

Türkiye’den Halep’e Nasıl Gidilir?

Suriye İç Savaşı öncesi, Türkiye’den Halep’e ulaşmak son derece kolaydı. İstanbul ve Ankara’dan Halep’e direkt uçuşlar, Hatay üzerinden karayolu geçişleri ve otobüs seferleri bulunurdu. Sınırlar açıktı, vizeler kolaydı ve iki ülke arasındaki ticaret hacmi yüksekti. Ancak savaşla birlikte durum dramatik şekilde değişti.

a. Hava Yolu:
Şu anda Türkiye’den Halep’e doğrudan ticari yolcu uçuşu bulunmamaktadır. Halep Uluslararası Havalimanı, savaş yıllarında büyük ölçüde kullanılamaz hale gelmişti ve son dönemde kısmen onarılsa da uluslararası uçuşlar henüz rutine binmiş değildir. Bu nedenle Halep’e hava yoluyla ulaşmak için dolaylı yöntemler gerekir. Örneğin, Lübnan’ın başkenti Beyrut’a uçup oradan karayoluyla Halep’e geçmek teorik olarak mümkün olabilir. Ancak bu güzergâh da bürokratik engeller, güvenlik kontrolleri ve vize sorunları barındırmaktadır.

b. Karayolu:
Türkiye ile Suriye arasındaki sınır kapıları savaş nedeniyle kapatılmış veya insani yardım, kısıtlı ticaret haricinde geçişlere büyük oranda kapatılmıştır. 2024 yılı itibarıyla turistik amaçlı sınır geçişi yapmak neredeyse imkânsızdır. Resmi izin, akreditasyon veya özel durumlar olmaksızın, sınır geçişi ciddi riskler ve bürokratik engeller içerir.

Seyahat etmek isteyenlerin en mantıklı yolu, yasal ve güvenli tur operatörleri ya da özel rehberler aracılığıyla Halep’e gitmeye çalışmaktır. Bu operatörler genellikle Lübnan veya Suriye’de faal, hükümet onaylı kuruluşlar olabilir. Ancak bu seçenekler oldukça pahalı ve karmaşıktır.

c. Tur Operatörleri ve Rehberler:
Halep’e seyahat planlayan çok az sayıda turizm acentesi veya rehber bulunmaktadır. Bu acenteler genellikle Şam veya Beyrut üzerinden karayoluyla Halep’e transfer imkânı sunabilir. Yine de güvenlik, vize, izinler, resmi başvurular gibi konular kişiyi zorlar. Ayrıca, Suriye’ye giriş yapabilmek için geçerli bir Suriye vizesi şarttır ve bu vizeyi Türkiye’den almak hâlâ çok zor olabilir.

Vize, Pasaport ve Resmî Prosedürler

Suriye’ye girmek isteyen Türk vatandaşları vize almak zorundadır. İç savaş sonrasında Suriye’nin Türkiye’deki diplomatik faaliyetleri asgari düzeye inmiş, vize almak iyice zorlaşmıştır. Vize başvurusu için Suriye’nin halen faal olan büyükelçilik veya konsolosluklarına başvurmak gerekir, ancak bu süreç çok karmaşık olabilir. Vize alabilmek için genellikle geçerli bir seyahat amacının ispatı, davet mektubu, özel izinler ve seyahat acentesi aracılığıyla yapılan başvurular gerekebilir.

Pasaportunuzda İsrail vizesi veya İsrail giriş-çıkış damgası bulunması Suriye’ye girişte sorun yaratabilir. Ayrıca sınırda ek belgelere, sorgulara ve incelemelere maruz kalabilirsiniz. Bu nedenle, Suriye’ye gitmeden önce ilgili diplomatik temsilciliklerle veya uzman acentelerle bağlantı kurarak güncel kuralları öğrenmek önemlidir.

Konaklama İmkânları

Savaş öncesi Halep, her bütçeye uygun oteller, butik pansiyonlar, geleneksel evlerden dönüştürülmüş konaklama seçenekleri ve lüks otellerle ünlüydü. Özellikle Eski Şehir çevresindeki tarihi hanların içinde yer alan butik oteller turistler için cazip noktalardı. Ancak savaş, birçok oteli kullanılamaz hale getirmiş veya işletmecilerin kenti terk etmesine neden olmuştur.

Günümüzde Halep’te sınırlı sayıda konaklama seçeneği bulunmaktadır. Ayakta kalan bazı otellerin hizmet kalitesi geçmişe göre düşük olabilir. Ayrıca elektrik, su, internet erişimi gibi temel altyapı hizmetlerinde aksamalar yaşanabilir. Bu nedenle, Halep’e gitmeden önce konaklama seçeneklerini detaylıca araştırmak, mümkünse güvenilir bir rehber veya acente yardımıyla otel rezervasyonu yapmak gerekmektedir.

Ulaşım ve Şehir İçi Dolaşım

Halep’te şehir içi ulaşım, geçmişte geniş bir otobüs ve dolmuş ağı, taksiler ve hatta bisikletli hamallar aracılığıyla sağlanırdı. Savaş sonrasında ulaşım altyapısı büyük ölçüde zarar gördü. Günümüzde taksiler ve sınırlı toplu taşıma hatları mevcut olsa da, bunların güvenilirliği ve konforu sınırlı olabilir.

Halep’i ziyaret eden turistlerin en güvenli seçeneği, özel araç ve rehber eşliğinde dolaşmaktır. Arapça bilmeyenler için taksi şoförleriyle anlaşmak zorlayıcı olabilir. Ayrıca, bazı yollarda kontrol noktaları ve askerî varlıklar mevcuttur. Bu nedenle, şehirde dolaşırken mutlaka yanınızda bölgeyi iyi bilen bir rehber olması tavsiye edilir.

Halep’te Görülmesi Gereken Yerler

Savaştan önce Halep, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Eski Şehir bölgesi ve muhteşem tarihi yapılarıyla göz kamaştırırdı. Savaşın yarattığı hasara rağmen, bu tarihi mirasın kalıntılarını görmek, onarım çalışmalarına şahit olmak ve Halep’in binlerce yıllık hikâyesini hissetmek hâlâ mümkündür.

a. Halep Kalesi (Citadel of Aleppo)
Şehrin merkezinde yükselen Halep Kalesi, belki de kentin en önemli simgesidir. MÖ 3. binyıldan bu yana yerleşim gören kalenin mevcut şekli, çoğunlukla İslami Orta Çağ döneminden kalmadır. 50 metre yüksekliğindeki bir tepenin üzerine inşa edilen kale, surlar, kapılar, kuleler ve içindeki saray, hamam, cami ve depolarla adeta bir açık hava müzesiydi. Savaş sırasında kale ve çevresi zarar görse de, günümüzde kısmen ziyaret edilebilir durumdadır. Kale, Halep panoramasını izlemek ve tarihe dokunmak isteyenler için hala etkileyici bir duraktır.

b. Eski Şehir ve Tarihi Çarşılar (Souq’lar)
Halep’in Eski Şehir bölgesi, dar sokaklar, taş evler, geleneksel hanlar ve kapalı çarşılar (souq) ile ünlüdür. Bu çarşılar Osmanlı döneminde ve daha öncesinde ticaretin kalbiydi. Baharatlar, sabunlar, ipekler, dokumalar, gümüş takılar, bakır işleri, tatlılar ve bin bir çeşit ürünü bulabileceğiniz bu çarşılar, savaş öncesi dönemde hem yerel halk hem de turistler için eşsiz bir alışveriş deneyimi sunardı. Savaşta ağır tahribat alan bu çarşıların bir kısmı yeniden inşa edilmeye çalışılıyor. Günümüzde kısıtlı da olsa ticari faaliyet yeniden canlanma belirtileri gösteriyor. Eski Şehir’de dolaşmak, kentin yıkım öncesi dokusunu hayal etmek ve yeniden diriliş çabalarına tanık olmak açısından önemlidir.

c. Ulu Cami (Emevi Camii)
Halep Emevi Camii, 8. yüzyılda inşa edilmiş olup İslam mimarisinin seçkin örneklerinden biridir. Osmanlı döneminde de çeşitli eklemeler ve restorasyonlar görmüştür. Emevi Camii’nin 45 metre yüksekliğindeki meşhur minaresi savaş sırasında maalesef tamamen yıkılmıştır. Ancak cami, Halep’in dini ve kültürel mirasını hâlâ yansıtmaya devam ediyor. Yeniden inşa çalışmaları sürmektedir ve bu çalışma, dünyanın dört bir yanından gelen uzmanların desteği ile devam etmektedir.

d. Hanlar, Hamamlar ve Medreseler
Eski Şehir’de birçok tarihi han (kervansaray), hamam ve medrese bulunur. Bu yapılar yüzyıllar boyunca tüccarları, yolcuları, öğrencileri ve âlimleri ağırlamış, ticarete ve eğitime hizmet etmiştir. Günümüzde bu yapılar hasar görmüş olsa da, bazıları onarım sürecindedir. Ziyaretçiler, bu yapılarda geçmişin izlerini sürebilir, mimari detayları inceleyebilir ve kentteki yeniden doğuş çabalarına tanık olabilir.

Halep Mutfağı ve Yerel Lezzetler

Halep mutfağı, Ortadoğu’nun en zengin ve özgün mutfaklarından biridir. Savaş öncesinde Halep’in lezzetlerini tatmak için dünyanın dört bir yanından gurmeler şehre akın ederdi. Baharatlı kebaplar, kibbe (içli köfte) çeşitleri, humus, babagannuş, muhammara, zeytinyağlı mezeler, çeşitli turşular, fındık ve bademle zenginleştirilmiş pilavlar Halep sofralarının olmazsa olmazlarıydı. Ayrıca Halep sabunu (zeytinyağı ve defne yaprağından yapılan ünlü sabun) ve tatlılar (baklava, kadayıf, reçeller) da şehrin gastronomik mirasını yansıtır.

Savaş sonrasında birçok restoran kapanmış veya faaliyetini asgariye indirmiştir. Yine de şehirde birkaç yerel lokanta, ayakta kalmaya çalışmakta ve geleneksel Halep lezzetlerini sunmaktadır. Bu lokantalarda, eğer elektrik, su ve malzeme sorunu yoksa hâlâ otantik tatlar yakalamak mümkün olabilir. Ancak yabancı bir ziyaretçi olarak hijyen, su kalitesi ve gıda güvenliği konularında daha dikkatli olmak gerekmektedir.

Kültürel Doku, Sosyal Yaşam ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Halep halkı, misafirperverliği, yardımseverliği ve kültürüne olan bağlılığı ile bilinir. Savaş tüm toplumsal dokuyu sarsmış olsa da, kentte hâlâ güçlü bir dayanışma duygusu hakimdir. Yabancı bir ziyaretçi olarak mütevazı, saygılı ve dikkatli davranmak çok önemlidir. Yerel halk, yıllar süren acı deneyimlerin ardından yabancılara karşı temkinli olabilir. Fotoğraf çekerken izin istemek, kıyafet seçiminde muhafazakâr olmak, dini ve kültürel değerlere saygı göstermek gerekir.

Ayrıca, çatışma sonrası dönemde bazı bölgeler hala mayınlı veya patlayıcı maddelerle kirlenmiş olabilir. Bu nedenle bilinmeyen sokaklarda tek başınıza dolaşmaktan kaçınmak, kontrolsüz alanlara girmemek ve her zaman rehberinizin talimatlarına uymak hayati önem taşır.

Güvenlik İpuçları ve Seyahat Uyarıları

Halep’e seyahat etmek günümüz koşullarında büyük bir titizlik gerektirir. İşte dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

• Güncel Durum Takibi: Seyahat öncesi mutlaka Dışişleri Bakanlığı’nın seyahat uyarılarını inceleyin. Halep’e ve Suriye’ye dair haberleri düzenli olarak takip edin, son dakika gelişmelerine karşı hazırlıklı olun.
• Rehber ve Acente Desteği: Rastgele gitmek yerine, Suriye’de faaliyet gösteren güvenilir bir seyahat acentesi veya rehber eşliğinde yolculuk planlayın. Bu kişiler, vize işlemleri, kontrol noktalarından geçiş, konaklama, ulaşım ve güvenlik konularında size yol gösterebilir.
• Sigorta ve Acil İletişim: Uluslararası kapsamlı bir seyahat sağlık sigortası yaptırın. Acil durumda yardım alabileceğiniz kişileri ve kurumları önceden belirleyin. Cep telefonunuzda yerel acil numaraları ve konsolosluk irtibat bilgilerini bulundurun.
• Mütevazı Davranın: Gösterişli kıyafetlerden, takılardan ve dikkat çekici eşyalardan kaçının. Kişisel eşyalarınıza sahip çıkın, çantanızı göz önünden ayırmayın.
• Fotoğraf Çekimi: Askerî tesislerin, kontrol noktalarının veya güvenlik güçlerinin fotoğrafını çekmekten kesinlikle kaçının. Bu davranış şüphe uyandırabilir.
• Hijyen ve Sağlık: İçme suyunu kaynatmadan veya kapalı şişeden tüketin. Sokak yemeklerini deneyecekseniz hijyen konusunda emin olduğunuz yerleri tercih edin.

Pratik Bilgiler

• Para Birimi: Suriye’de Suriye Lirası (SYP) kullanılır. Dolar da bazı yerlerde kabul edilebilir. Kurlarda dalgalanma sık görülür, bu nedenle güncel bilgiyi yerel rehberinizden veya güvenilir kaynaklardan alın.
• Elektrik ve İnternet: Savaş sonrası altyapı sorunları devam etmektedir. Elektrik kesintileri, zayıf internet bağlantısı veya su sıkıntısı yaşanabilir. Bu durumlara hazırlıklı olun.
• İklim: Halep, karasal iklim özellikleri gösterir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk geçer. Bahar ve sonbahar ayları seyahat için daha uygun olabilir.
• Giyim Kuşam: Muhafazakâr giyim tarzını tercih etmek kültürel açıdan saygı işareti olarak yorumlanır. Özellikle cami ve tarihi yapıları ziyaret ederken örtülü giyinmekte fayda vardır.

Sorumluluk ve Seyahat Etiği

Bir savaş sonrası coğrafyaya seyahat etmek, sıradan bir turistik geziden çok daha özenli bir yaklaşım gerektirir. Halep’e giderken, gördüğünüz yıkımın gerçek insan hikâyeleriyle dolu olduğunu ve savaşın geride bıraktığı acıların hâlâ taze olduğunu aklınızda bulundurun. Turistik bir obje gibi değil, insani bir bakış açısı ile yaklaşın. Yerel halka saygı gösterin, izinsiz fotoğraf çekmeyin, maddi sıkıntı içindeki esnafa destek olabilecek küçük alışverişler yapın. Küçük de olsa şehrin yeniden inşasına katkıda bulunmak, bir nevi vicdani bir görev olarak görülebilir.

Halep, tarihî ve kültürel değerleriyle insanlığın ortak miraslarından biri. Savaşın ağır tahribatına rağmen şehirde yeniden hayat belirtileri var. Fakat Halep’e seyahat etmek, günümüzde cesaret, hassasiyet ve çok iyi bir hazırlık gerektiriyor. Güvenlik endişelerinden vize prosedürlerine, altyapı sorunlarından konaklama sıkıntılarına kadar pek çok zorlukla karşılaşılabilir. Yine de böylesi zorlu bir yolculuk, insana geçmişin görkemini, bugünün trajedisini ve yeniden dirilişin umutlarını aynı anda gösterebilir.

Eğer Halep’e gitmeyi düşünüyorsanız, her adımınızı planlayın, resmi kaynakları inceleyin, güvenilir rehberlere başvurun ve gittiğinizde saygılı, mütevazı ve bilinçli bir gezgin olun. Böylelikle bu kadim kentin bir gün yeniden ayağa kalkacağı umuduna kendi küçük katkınızı sağlayabilir, tarihin sessiz tanıklarından birine şahitlik edebilirsiniz.