استانبول، شهری است که همواره روح و قلب کسانی را که پا به خاک آن می‌گذارند، مجذوب خود می‌کند. این شهر که در نقطه‌ی تلاقی اروپا و آسیا قرار گرفته است، هزاران سال قدمت و تاریخ را در کوچه‌ها و بناهای خود جای داده و به‌خاطر همین موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، همواره پلی میان شرق و غرب بوده است.
YAZI İÇERİĞİ
فرقی نمی‌کند عاشق تاریخ باشید یا شیفته‌ی غذا و خرید؛ استانبول برای همه حرفی برای گفتن دارد. در این مطلب، سفری جامع به دل استانبول خواهیم داشت تا شما را با مهم‌ترین جاذبه‌ها، محله‌ها، غذاها و نکات کاربردی برای یک سفر خاطره‌انگیز آشنا کنیم.
مروری تاریخی بر استانبول
شهر استانبول از نظر تاریخی جایگاه بسیار مهمی در منطقه‌ی مدیترانه و خاورمیانه دارد. این شهر ابتدا با نام «بیزانتیوم» شناخته می‌شد و بعدها به «کنستانتینوپل» تغییر نام داد. در عصر بیزانس، این شهر به‌عنوان پایتخت امپراتوری روم شرقی شناخته می‌شد و در طول تاریخ بارها توسط امپراتوری‌های گوناگون فتح شده است. در قرن پانزدهم میلادی و با فتح شهر توسط سلطان محمد فاتح، این شهر وارد عصر جدیدی شد و در دوران امپراتوری عثمانی به یکی از مراکز مهم هنری، فرهنگی و سیاسی تبدیل گردید. با فروپاشی امپراتوری عثمانی و شکل‌گیری جمهوری ترکیه، استانبول همچنان به‌عنوان یکی از شهرهای کلیدی در منطقه مطرح ماند. این پیشینه‌ی پر افت‌وخیز باعث شده که آثار تاریخی متنوعی، از کلیساهای بیزانسی و مساجد عثمانی گرفته تا قصرها و قلعه‌های قدیمی، در گوشه‌وکنار شهر دیده شود.
بهترین زمان سفر به استانبول
استانبول دارای آب‌وهوایی نسبتاً معتدل مدیترانه‌ای است، اما به دلیل موقعیت منحصربه‌فردش میان دو قاره، گاهی اوقات تغییرات آب‌وهوایی چشمگیری در آن رخ می‌دهد. به‌طور کلی، فصل بهار (از اواخر ماه مارس تا اوایل ژوئن) و فصل پاییز (از اواسط سپتامبر تا اوایل نوامبر) بهترین زمان برای سفر هستند. در این ایام، دمای هوا مطبوع و ملایم است و می‌توانید بدون احساس گرما یا سرمای شدید، از قدم‌زدن در خیابان‌ها و بازدید از جاذبه‌ها لذت ببرید. تابستان ممکن است برای کسانی که به گرما و رطوبت بالا عادت ندارند، کمی دشوار باشد. زمستان نیز هرچند زیبایی خودش را دارد – به‌خصوص وقتی که برف روی بناهای تاریخی می‌نشیند – اما بارش باران و برف ممکن است برنامه‌های شما را به‌هم بریزد. البته استانبول در هر زمانی از سال جذابیت‌های خاص خود را دارد و نباید فراموش کرد که جشنواره‌های متنوع و رویدادهای فرهنگی نیز در طول سال برگزار می‌شوند.
نمادهای تاریخی و فرهنگی شهر
۱. ایاصوفیه (Aya Sofya)
این بنای باشکوه ابتدا کلیسای جامع بیزانسی بود که بعدها در دوران عثمانی به مسجد تبدیل شد و امروز به‌عنوان مسجدی فعال و همچنین یکی از مهم‌ترین آثار معماری جهان شناخته می‌شود. سقف‌های بزرگ با گنبدهای شگفت‌انگیز و کاشی‌کاری‌ها و موزاییک‌های نفیس، ترکیبی دیدنی از هنر و تاریخ را پیش روی شما قرار می‌دهد.
۲. مسجد سلطان احمد (مسجد آبی)
این مسجد به‌خاطر کاشی‌های آبی‌رنگ ایزنیکی که فضای داخلی‌اش را پوشانده‌اند، به مسجد آبی شهرت یافته است. شش مناره و فضای درونی شگفت‌انگیزش، چشم هر گردشگری را خیره می‌کند. قرار گرفتن مسجد سلطان احمد در مجاورت ایاصوفیه، این محله را به یکی از قطب‌های گردشگری استانبول تبدیل کرده است.
۳. کاخ توپکاپی (Topkapı Sarayı)
این کاخ، اقامتگاه سلاطین عثمانی به مدت چند قرن بوده و امروزه به‌صورت موزه‌ای بزرگ درآمده است. کاخ توپکاپی از مجموعه‌ای از حیاط‌ها، تالارهای شکوهمند، اتاق‌های حرم‌سرا و نیز جواهرات و اشیای ارزشمند سلطنتی تشکیل شده و شما را به دوران پادشاهان عثمانی می‌برد.
۴. بازار بزرگ (Kapalıçarşı)
بازار بزرگ یا کاپالی چارشی، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای مسقف جهان است که در قلب استانبول و در نزدیکی منطقه‌ی سلطان احمد واقع شده است. در این بازار که قدمت آن به قرن پانزدهم می‌رسد، می‌توانید انواع صنایع دستی ترکی، قالی‌ها و گلیم‌های دست‌بافت، طلا و جواهر، ادویه، پارچه و سوغاتی‌های رنگارنگ را بیابید. هنر چانه‌زدن و مذاکره بر سر قیمت‌ها در این بازار رونق فراوانی دارد و بخشی جذاب از فرهنگ خرید در ترکیه به‌شمار می‌رود.
۵. بازار مصری (Mısır Çarşısı)
این بازار که با نام «بازار ادویه» هم شناخته می‌شود، پر از عطرها و رنگ‌های ادویه‌های گوناگون، چای‌های معطر، شیرینی‌های خوشمزه و محصولات گیاهی است. اگر به‌دنبال ادویه‌های شرقی و سوغاتی‌های خوراکی منحصربه‌فرد هستید، حتماً سری به بازار مصری بزنید.
گشت‌وگذار در تنگه‌ی بسفر
تنگه‌ی بسفر (Boğaz) استانبول را به دو بخش اروپایی و آسیایی تقسیم می‌کند و خود یکی از دلایل اصلی شهرت این شهر است. برای درک زیبایی واقعی استانبول، پیشنهاد می‌شود حداقل یک بار از تورهای کشتی تفریحی در طول بسفر استفاده کنید. در این گشت دریایی، مناظر بی‌نظیر کاخ‌ها، عمارت‌ها و ویلاهای لوکس عثمانی را خواهید دید که در امتداد ساحل تنگه صف کشیده‌اند. همچنین می‌توانید از رستوران‌ها و کافه‌های ساحلی در محله‌هایی مثل ببک، آرناووت‌کوی و اورتاکوی لذت ببرید. دیدن پل بسفر در شب با نورپردازی‌های رنگارنگ نیز تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.
محله‌های قدیمی و محبوب
۱. منطقه‌ی سلطان احمد
مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی استانبول در این منطقه قرار دارند. مسجد آبی، ایاصوفیه، کاخ توپکاپی و آب‌انبار باسیلیکا (Basilica Cistern) همگی در چند قدمی یکدیگر واقع شده‌اند. کافی است کمی قدم بزنید تا میان قرن‌ها تاریخ سفر کنید.
- میدان تکسیم (Taksim) و خیابان استقلال (İstiklal Caddesi)
این منطقه قلب تپنده‌ی استانبول مدرن به‌شمار می‌آید و شبانه‌روزی پر از جنب‌وجوش است. مراکز خرید، رستوران‌ها، کلاب‌ها و کافه‌های بسیاری در امتداد خیابان استقلال به چشم می‌خورد. همچنین تراموای قدیمی که در این خیابان رفت‌وآمد می‌کند، حال‌وهوای نوستالژیک به فضا می‌بخشد. - بالات و فانار (Balat & Fener)
اگر به‌دنبال کشف چهره‌ی متفاوت‌تری از استانبول هستید، به محله‌ی بالات و فانار سری بزنید. کوچه‌های باریک و پیچ‌درپیچ، خانه‌های رنگارنگ، کافه‌های کوچک و کلیساها و کنیسه‌های قدیمی، نشانگر تنوع فرهنگی و تاریخی این محله‌اند. - اوسکودار (Üsküdar) و کادیکوی (Kadıköy)
این دو محله در سمت آسیایی استانبول واقع شده‌اند و با یک سفر دریایی کوتاه از اسکله‌های امینونو (Eminönü) یا بشیکتاش (Beşiktaş) می‌توانید به آن‌جا برسید. در کادیکوی، بازارهای محلی و رستوران‌ها و کافه‌های فراوانی برای خوش‌گذرانی وجود دارد. اوسکودار نیز با مساجد قدیمی و اسکله‌ی زیبا از دیگر جاذبه‌های جذاب این منطقه به‌شمار می‌رود.
حملونقل در استانبول
استانبول از شبکه‌ی حملونقل عمومی گسترده‌ای برخوردار است که شامل مترو، تراموا، اتوبوس، متروبوس و کشتی‌های دریایی می‌شود. برای استفاده‌ی راحت و مقرون‌به‌صرفه از این وسایل، توصیه می‌شود از کارت «استانبول کارت» (Istanbulkart) استفاده کنید. این کارت قابل شارژ است و به شما امکان استفاده از تمامی وسایل حملونقل عمومی را با هزینه‌ی کمتر می‌دهد. تاکسی هم گزینه‌ی دیگری است، اما توصیه می‌شود حتماً از راننده بخواهید تاکسی‌متر را روشن کند تا از پرداخت هزینه‌ی اضافی جلوگیری شود.
همچنین پیاده‌روی در مناطق تاریخی و دیدنی، به‌ویژه در سلطان احمد و گالاتا، پیشنهادی عالی است؛ چرا که می‌توانید به گوشه‌های مخفی و کوچک شهر دسترسی پیدا کنید و از تماشای جزئیات معماری و سبک زندگی مردم محلی لذت ببرید.
تجربه‌ی آشپزی و خوراک‌های محلی
غذاهای ترکی به‌واسطه‌ی ترکیب بی‌نظیر ادویه‌ها، روش‌های پخت و تنوع مواد اولیه، در جهان از محبوبیت بالایی برخوردارند. استانبول به‌عنوان پایتخت فرهنگی ترکیه، بهترین مکان برای تجربه‌ی این خوراک‌هاست.
۱. کباب‌های ترکی
کباب‌های ترکی انواع مختلفی دارند، از جمله آدانا کباب، اورفا کباب و اسکندر کباب. ادویه‌ها و طعم مخصوص گوشت کباب شده، در کنار نان تازه و سس ماست، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی رقم می‌زند.
۲. دونر کباب
دونر را می‌توان در سراسر استانبول یافت؛ گوشت بره یا مرغ که به‌صورت عمودی چرخانده می‌شود و به نازکی برش خورده، در نان پیده یا لاواش سرو می‌شود. معمولاً به همراه سبزیجات، خیارشور، سس گوجه و ماست میل می‌گردد.
۳. لهمجون (Lahmacun) و پیده (Pide)
لهمجون را گاهی به‌عنوان «پیتزای ترکی» می‌شناسند: خمیر نازکی که روی آن مخلوط گوشت چرخ‌کرده، گوجه‌فرنگی و ادویه می‌ریزند. پیده هم شکلی کشیده‌تر دارد و می‌تواند با گوشت، پنیر یا سبزیجات پر شود.
۴. دلمه و سارما
دلمه به‌صورت‌های مختلفی مانند دلمه‌ی فلفل، گوجه، کدو و البته برگ مو (سارما) تهیه می‌شود. این غذا حاوی ترکیبی از برنج، گوشت، ادویه‌ها و گاهی سبزیجات معطر است.
۵. شیرینی‌ها و دسرها
باقلوا، کنافه، لوکوم (راحت‌الحلقوم) و سوتلاچ (پودینگ برنج) برخی از دسرهای معروف ترکی هستند که نمی‌توان به‌راحتی از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. طعم شیرین و غنی این خوراکی‌ها یادآور فرهنگ پذیرایی گرم و صمیمی مردم ترکیه است.
۶. نوشیدنی‌های محلی
چای سیاه در فنجان‌های کمر باریک، قهوه‌ی ترک با عطر و طعم منحصربه‌فرد و دوغ (آیران) از جمله نوشیدنی‌های مطرح در فرهنگ غذایی استانبول هستند. چای و قهوه را تقریباً در هر ساعت از روز می‌توانید بنوشید و طعم شیرینی واقعی ترکیه را بچشید.
اقامت در استانبول
استانبول به‌عنوان یک کلان‌شهر توریستی، تنوع فراوانی در زمینه‌ی اقامت ارائه می‌دهد. می‌توانید بسته به سلیقه و بودجه‌ی خود، از هتل‌های لوکس ۵ ستاره‌ی کنار بسفر گرفته تا هاستل‌های ارزان‌قیمت در کوچه‌های قدیمی منطقه‌ی سلطان احمد یا اطراف میدان تکسیم را انتخاب کنید. برای کسانی که به‌دنبال فضای آرام و محلی‌تر هستند، اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی و آپارتمان‌های مبله نیز گزینه‌های جذابی خواهند بود.
منطقه‌ی سلطان احمد به‌خاطر نزدیکی به آثار تاریخی، محبوب گردشگران است و اگر بخواهید بیشتر حال‌وهوای مدرن را تجربه کنید، محله‌ی بشیکتاش، شیشلی یا تقسیم پیشنهاد می‌شود. رزرو اقامت از پیش، به‌خصوص در فصل‌های پرگردشگر، بسیار ضروری است تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید.
خرید در استانبول
اگر به خرید علاقه دارید، استانبول جای ایدئالی برای شماست. علاوه بر بازار بزرگ و بازار مصری که مقصد اصلی گردشگران برای تهیه سوغات و صنایع دستی‌اند، مراکز خرید مدرن و شیک هم در سراسر شهر یافت می‌شوند.
۱. مرکز خرید جواهر (Cevahir)
یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید اروپا که در منطقه‌ی شیشلی واقع شده است. در این مرکز خرید، برندهای بین‌المللی و ترکی متنوعی فعالیت می‌کنند و رستوران‌ها و سینمای بزرگی هم دارد.
۲. ایستینیه پارک (İstinye Park)
ایستینیه پارک در منطقه‌ی ساری‌یر، محیطی مدرن و مجلل برای خرید از برندهای لوکس جهانی و ترک ارائه می‌دهد. همچنین رستوران‌ها و کافه‌هایی باکیفیت دارد و معمولاً محل تفریح جوانان و خانواده‌هاست.
۳. زورلو سنتر (Zorlu Center)
یک مجموعه‌ی چندمنظوره که مرکز خرید، مرکز هنری و فضای تفریحی دارد. این مرکز خرید در منطقه‌ی بشیکتاش واقع شده و علاوه بر فروشگاه‌های لوکس، سالن تئاتر و کنسرت را هم در خود جای داده است.
اگر به دنبال محصولات خاص‌تر مانند لباس‌های طراحان ترک، وسایل دست‌ساز یا صنایع دستی مدرن هستید، به محله‌هایی نظیر کاراکوی، چیهانگیر و خیابان‌های فرعی اطراف استقلال بروید که مملو از بوتیک‌ها و فروشگاه‌های خلاقانه هستند.
فعالیت‌های فرهنگی و هنری
۱. تماشای رقص سماع درویشان
رقص دراویش مولوی یا سماع، یکی از زیباترین و عرفانی‌ترین برنامه‌های فرهنگی ترکیه است. این مراسم در مکان‌هایی نظیر مرکز فرهنگی جلال‌الدین رومی (در نزدیکی میدان تکسیم) یا در برخی سالن‌های تاریخی برگزار می‌شود و شما می‌توانید با دیدن این مراسم، با بخشی از فرهنگ صوفیانه آشنا شوید.
۲. موزه‌ها
استانبول موزه‌های بسیاری دارد که هر کدام بخش ویژه‌ای از تاریخ و فرهنگ این سرزمین را نشان می‌دهند. از موزه‌ی باستان‌شناسی و موزه‌ی هنر اسلامی و ترکی در نزدیکی کاخ توپکاپی گرفته تا موزه‌ی مدرن استانبول در منطقه‌ی کاراکوی، هرکدام دیدگاهی منحصربه‌فرد ارائه می‌دهند.
۳. برج گالاتا (Galata Kulesi)
این برج در قرون وسطی ساخته شده و در محله‌ی گالاتا قرار دارد. از بالای آن می‌توانید چشم‌انداز ۳۶۰ درجه‌ی فوق‌العاده‌ای از بسفر و مناطق مختلف استانبول را تماشا کنید. شب‌ها نیز نورپردازی زیبایی دارد و دیدنش برای عاشقان عکاسی و مناظر شهری جذاب خواهد بود.
نکات مهم پیش از سفر و در طول اقامت
۱. زبان
زبان رسمی ترکیه، ترکی استانبولی است. اما در مناطق توریستی، بسیاری از مردم به‌ویژه کسانی که در هتل‌ها، رستوران‌ها و مراکز گردشگری کار می‌کنند، تا حدی انگلیسی صحبت می‌کنند. یادگیری چند عبارت ساده به زبان ترکی، برای برقراری ارتباط صمیمی‌تر با مردم محلی مفید خواهد بود.
۲. واحد پول
لیر ترکیه (TRY) واحد پول رسمی این کشور است. در اغلب فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و هتل‌ها، کارت اعتباری پذیرفته می‌شود؛ با این حال همراه‌داشتن مقداری پول نقد ضروری است، چرا که در بازارهای سنتی و برخی مغازه‌های کوچک، ممکن است کارت بانکی پذیرفته نشود. صرافی‌ها در اغلب مناطق توریستی یافت می‌شوند و نرخ تبدیل معمولاً مناسب است.
۳. امنیت
استانبول به‌طور کلی شهر امنی برای گردشگران به‌شمار می‌رود؛ اما بهتر است مراقب وسایل شخصی خود باشید و در مکان‌های شلوغ، هوشیارتر عمل کنید. از تردد در کوچه‌های خلوت و ناآشنا در نیمه‌های شب خودداری کنید و همواره نشانی هتل خود را همراه داشته باشید.
۴. لباس و پوشش
در مناطق گردشگری محدودیت خاصی در مورد پوشش وجود ندارد، اما برای بازدید از اماکن مذهبی مانند مساجد، بهتر است پوشش مناسب را رعایت کنید. خانم‌ها می‌توانند از روسری برای پوشاندن موها در مساجد استفاده کنند و آقایان نیز باید از پوشیدن شلوارک یا لباس‌های خیلی باز پرهیز کنند.
۵. پذیرایی و انعام
انعام‌دادن در رستوران‌ها و کافه‌ها معمولاً رایج است. میزان انعام بسته به رضایت شما از خدمات می‌تواند بین ۵ تا ۱۰ درصد فاکتور باشد. همچنین، در تاکسی‌ها می‌توانید کرایه را گرد کنید. هرچند این امر اجباری نیست، اما معمولاً نشانه‌ای از احترام و قدردانی به‌شمار می‌رود.
استانبول شهری است که در هر کوچه و خیابانش می‌توان ردپای تاریخ را احساس کرد. جاهای دیدنی فراوان، غذاهای متنوع و رنگارنگ، فرهنگ غنی و مهمان‌نوازی مردمانش، همگی باعث می‌شوند که سفر به استانبول برای همیشه در خاطرتان ماندگار شود. این شهر، ترکیبی از گذشته‌ی باشکوه امپراتوری‌ها و حال مدرن و پویای یک کلان‌شهر بین‌المللی است.
در استانبول می‌توانید صبح را با قدم‌زدن در کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده‌ی بالات آغاز کنید، ظهر را در مسجد سلطان احمد به تحسین معماری بپردازید و پس از ناهار، با یک قایق در تنگه‌ی بسفر گشتی بزنید. شب هم می‌توانید در کافه‌های میدان تکسیم، از موسیقی زنده لذت ببرید و طعم غذاهای خیابانی ترکی را بچشید.
چه به قصد خرید، چه به قصد ماجراجویی فرهنگی یا صرفاً یک استراحت عاشقانه، استانبول هرگز شما را ناامید نخواهد کرد. در بازگشت از سفر، نه‌تنها چمدانی پر از سوغاتی و دستاوردهای رنگارنگ خواهید داشت، بلکه کوله‌باری از خاطرات و لحظات فراموش‌نشدنی نیز با خود به همراه می‌برید؛ خاطراتی که حکایت از شهر هزاررنگی دارد که میان آسیا و اروپا ایستاده و افسونش تا ابد در قلب مسافران جاودانه می‌شود.